ULGA REHABILITACYJNA - w rozliczeniu za 2010 rok
Dla Dziecięcego Graffiti od Kancelaria Doradztwa Podatkowego - Mariusz Gotowicz z Bydgoszczy
opracowała: Violetta Wełnicka
Ulga rehabilitacyjna w rozliczeniu za 2010 rok
Jedną z ulg, z jakich mogą skorzystać podatnicy rozliczający się z fiskusem za 2010 rok jest ulga rehabilitacyjna. Unormowanie ulgi znajdziemy w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.), cytowanej dalej jako pdof.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 pdof od podstawy obliczenia podatku podatnik może odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne,
I. Kto może korzystać
Zgodnie z ustawą z ulgi skorzystać mogą osoby fizyczne, które posiadają:
· orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, albo
· decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową lub rentę socjalną, albo
· orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów.
Jakie są stopnie niepełnosprawności wynika z odrębnych unormowań.
Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o niepełnosprawności ustala następujące stopnie niepełnosprawności:
- znaczny (odpowiednik gr. I ZUS)
- umiarkowany (odpowiednik gr. II ZUS)
- lekki (odpowiednik gr. III ZUS)
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stosunku do osób niepełnosprawnych ustala natomiast:
- grupę I całkowicie niezdolny do pracy i niezdolny do samodzielnej egzystencji (odpowiednik znaczny PZOON),
- grupę II całkowicie niezdolny do pracy (odpowiedni umiarkowany PZOON),
- grupę III częściowo niezdolny do pracy (odpowiednik lekki PZOON).
Należy podkreślić, że nie każdy stopień niepełnosprawności uprawnia do odliczeń wszystkich wskazanych przez ustawodawcę wydatków. Niektóre z niech uzależnione są od rodzaju grupy osoby niepełnosprawnej. Dla potrzeb ustawy pdof ilekroć w przepisach jest mowa o osobach zaliczonych do:
1) I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a) całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
b) znaczny stopień niepełnosprawności,
2) II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
a) całkowitą niezdolność do pracy albo
b) umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Z odliczeń przysługujących w ramach ulgi rehabilitacyjnej, mogą skorzystać także osoby, których dotyczy wydatek a posiadają orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.
Ponadto z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać podatnicy, na których utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne, których dochód w roku podatkowym nie przekroczył kwoty 9.120,00 zł. Dotyczy to współmałżonka, dzieci własnych i przysposobionych, dzieci obcych przyjętych na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców małżonka, rodzeństwa, ojczyma, macochy, zięcia, synowej.
II. Możliwość odliczenia
Ulga rehabilitacyjna polega na odliczeniu od dochodu wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog wydatków, które można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Katalog ten można podzielić na dwie grupy:
1. wydatków, które są objęte limitem oraz
2. wydatków, które odlicza się w pełnej wysokości.
Do pierwszego katalogu zalicza się wydatki na:
· opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niesprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej roku podatkowym 2.280,00 zł (np. zapłata w formie rzeczowej, opłacenie gotówką lub przelewem przewodnika)
· utrzymanie przez osoby niewidome zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika, w kwocie nieprzekraczającej roku podatkowym 2.280,00 zł (np. zakup karmy, opłacenie weterynarza, opłacenie szkolenia psa),
· używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność bądź współwłasność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu taką osobę niepełnosprawną albo niepełnosprawne dziecko, które nie ukończyło 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo – rehabilitacyjne, w kwocie nieprzekraczającej roku podatkowym 2.280,00 zł (nie można odliczyć wydatków na dojazdy do lekarza, przychodni czy apteki, nie można również dokonać odliczenia jeżeli na zabiegi dojeżdżamy taksówką, samochodem pożyczonym czy też zawozi nas sąsiad),
· zakup leków w wysokości stanowiącej różnicę między faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100,00 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki aby skorzystać (z tego odliczenia należy posiadać rachunek albo fakturę VAT, paragon fiskalny natomiast nie spełnia wymogów, gdyż z niego nie wynika kto poniósł wydatek).
W przypadku wydatków, których wysokość jest objęta ograniczeniem kwotowym, niezbędne jest jedynie wykazanie (uprawdopodobnienie), że wydatki były ponoszone, nie jest natomiast wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość w jakiej zostały poniesione. Większość wydatków rehabilitacyjnych nie jest limitowana.
Do drugiego katalogu zaliczyć możemy między innymi wydatki ponoszone na:
· adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (np. wykonanie podjazdów dla wózków inwalidzkich, zamontowanie poręczy ułatwiających osobie niepełnosprawnej poruszanie się),
· przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
· zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego (np. zakup protez kończyn, aparatu słuchowego, lóżka terapeutycznego),
· opłacenie tłumacza języka migowego,
· zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (np. poradników dla osób niepełnosprawnych, wydawnictwa audio dla osób niedowidzących lub niewidzących),
· odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym (np. opłaty za nocleg, opłaty klimatyczne, wyżywienie poniesione w związku z pobytem odbywanym na turnusie rehabilitacyjnym)
· odpłatny pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne (np. opłaty poniesione w związku z zakwaterowaniem),
· opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
· kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
· odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi niż karetka środkami transportu,
· odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
Odliczeniu podlegają wydatki na dojazd autobusem komunikacji miejskiej, PKS czy pociągiem.
W przypadku wydatków, których wysokość nie jest objęta ograniczeniem kwotowym, niezbędne jest udokumentowanie faktu ich poniesienia oraz wysokości kwoty w jakiej zostały poniesione.
Powyżej wskazane zostały enumeratywnie wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych podlegające odliczeniu od dochodu. Katalog tych wydatków jest katalogiem zamkniętym, wobec czego nie może być traktowany rozszerzająco. Oznacza to, że żadne inne wydatki nie mgłą być odliczone przez podatnika.
III. Dokumentowanie poniesionych wydatków
Wysokość poniesionych wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Wyłącznie z tytułu poniesienia wydatków związanych z:
a) opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
b) utrzymaniem przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika,
c) używaniem samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo- rehabilitacyjne
rozliczając się za 2010 roku nie jest wymagane posiadanie dowodów stwierdzających wysokość w jakiej zostały poniesione. Kwota odliczenia w ramach każdego z wymienionych wyżej wydatków, nie może być wyższa niż 2.280,00 zł rocznie. W wymienionych przypadkach nie trzeba posiadać dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych wydatków, jednak należy wykazać, że wydatki takie były ponoszone. Organ podatkowy ma prawo sprawdzić, czy osoba, która dokonała odliczenia, ponosiła wydatki, które są podstawą do jego dokonania. Nie będzie wówczas konieczne okazanie rachunków czy tez faktu VAT ale organ może zwrócić się do osoby która skorzystała z odliczenia, np. o:
· wskazanie okoliczności i osób, w obecności których osoba niepełnosprawna korzystała z pomocy przewodnika,
· wykazanie, iż faktycznie korzystała ona z zabiegów rehabilitacyjnych, w przypadku odliczenia na dojazdy na zabiegi (np. o okazanie skierowania na zabiegi, kartę zabiegów, zaświadczenie z placówki, w której zabiegi były przeprowadzone itp.),
· wykazanie, że posiada psa przewodnika,
IV. Szersze omówienie poszczególnych przypadków
- Wydatki związane z użytkowaniem samochodu osobowego na dojazdy na zabiegi leczniczo - rehabilitacyjne.
Aby skorzystać z możliwości odliczenia wydatków na samochód muszą być spełnione pewne warunki. Przede wszystkim zabiegi, na które podatnik dojeżdża muszą być niezbędne, tzn. muszą być zlecone przez lekarza, nie mogą to być zabiegi, które podatnik wykupił z własnej inicjatywy, ponadto muszą to być zabiegi związane z niepełnosprawnością. Poza tym dojazdy na wspomniane zabiegi muszą odbywać się samochodem osobowym, który jest własnością podatnika. Nie można skorzystać z odliczenia w przypadku, gdy samochód jest pożyczony bądź też podatnika korzysta np. z uprzejmości sąsiada, który zawozi go na zabiegi.
- wydatki ponoszone na sprzęt rehabilitacyjny.
Określenie indywidualny sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne niezbędne w rehabilitacji oznacza, że można zaliczyć do nich tylko i wyłącznie sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne, mające cechy sprzętu, urządzeń czy narzędzi o charakterze szczególnym (niestandardowym), konieczne w rehabilitacji osoby niepełnosprawnej i ułatwiające tej osobie wykonywanie czynności życiowych, których utrudnienie wykonania wynika z niepełnosprawności. Oznacza to, że taki sprzęt musi posiadać określone właściwości.
Należy pamiętać, że sprzęt bądź też urządzenie musi mieć indywidualne przeznaczenie, ułatwiać wykonywanie czynności życiowych i być niezbędny do rehabilitacji.
Przykładem takich sprzętów i urządzeń są między innymi protezy, łóżka terapeutyczne, wózki inwalidzkie, specjalistyczne obuwie, aparaty słuchowe.
- Wydatki poniesione na adaptację i wyposażenie mieszkań i budynków mieszkalnych.
Przepis art. 26 ust. 7a pdof nie określa szczegółowo jakie wydatki podlegają odliczeniu. Literalne brzmienie „adaptacja” oznacza przystosowanie do innego użytku, przeróbkę dla nadania innego charakteru. Adaptacja mieszkania lub budynku oznacza, zatem przeróbkę mającą nadać mu inny charakter, przystosować do innego użytku.
Wyposażenie mieszkania (budynku) to natomiast nadanie mu rzeczowych elementów zwiększających jego walory użytkowe. Zakres prac adaptacyjnych bądź prac związanych z wyposażeniem lokalu (budynku) musi być przeprowadzony stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności podatnika i musi być związany z rodzajem niepełnosprawności.
V. Pytania i odpowiedzi
1) Czy osoba mająca na utrzymaniu troje dzieci niepełnosprawnych ma prawo odliczenia odrębnie na każde dziecko wydatków z tytułu używania samochodu osobowego dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem dzieci na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne?
Rodzic niepełnosprawnych dzieci może w zeznaniu rocznym odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem dzieci na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – jedynie do wysokości 2.280,00 zł.
2) Moja matka jest osobą niepełnosprawną. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia matki zamierzam zatrudnić dla niej opiekunkę. Jakie muszą być spełnione warunki, abym mógł skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?
Podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną ma prawo odliczyć od dochodu poniesione wydatki z tytułu sprawowania opieki nad tą osobą, gdy osoba ta posiada I grupę inwalidztwa lub jest przewlekle chora, co uniemożliwia jej poruszanie się.
Za wydatki rehabilitacyjne podlegające odliczeniu od dochodu uważa się między innymi wydatki poniesione na opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Za osobę niepełnosprawną zaliczoną do I grupy inwalidztwa - na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - uważa się osobę, w stosunku do której, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
· całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
· znaczny stopień niepełnosprawności.
Zakres odliczeń uzależniony jest więc od posiadanego przez tę osobę stopnia niepełnosprawności oraz stanu zdrowia. Jeżeli osoba ta posiada I grupę inwalidztwa, tj. orzeczono w stosunku do niej całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności, to podatnik ma prawo odliczyć świadczone na rzecz tej osoby usługi opiekuńcze. Jeżeli osoba niepełnosprawna nie posiada I grupy inwalidztwa, to podatnik może odliczyć wydatki na opiekę pielęgniarską jednak pod warunkiem, że była ona świadczona w okresie przewlekłej choroby osoby niepełnosprawnej uniemożliwiającej samodzielne poruszanie się.
3) Czy w ramach ulgi rehabilitacyjnej osoba niepełnosprawna może odliczyć od dochodu wydatki związane z pobytem małoletniego dziecka na obozie?
Odliczeniu od dochodu podlegają nie tylko wydatki poniesione na opłacenie kolonii i obozów dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, ale również dla dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia. W związku z powyższym bez względu na to czy dziecko to jest pełnosprawne, czy niepełnosprawne można skorzystać z odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej.
4) Jaką kwotę może odliczyć osoba z tytułu zakupu leków.
Osoba niepełnosprawna może odliczyć od dochodu wydatki na leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. Odliczeniu od dochodu podlega kwota stanowiąca różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi w danym miesiącu wydatkami a kwotą 100,00 zł, np. jeżeli podatnik poniósł w danym miesiącu wydatek w wysokości 250,00 to odliczy 150 zł (250,00 zł - 100 zł), natomiast jeżeli poniósł wydatek w kwocie np. 50 zł to nie może skorzystać z tego odliczenia.
5) Czy jako osoba niepełnosprawna mogę poniesiony wydatek z tytułu otrzymania rachunku za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym odliczyć w ramach ulgi?
Zgodnie przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych turnus rehabilitacyjny oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu. Turnusy rehabilitacyjne mogą być organizowane:
· przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą, co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę,
· wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków prowadzonego przez wojewodę - z wyłączeniem turnusów organizowanych w formie, niestacjonarnej (w domach pomocy społecznej lub w innych placówkach opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla osób niepełnosprawnych niebędących stałymi podopiecznymi takich jednostek).
Jeżeli więc ośrodek w którym przebywała dana osoba niepełnosprawna posiada wpis do rejestru organizatorów turnusów rehabilitacyjnych to może odliczyć wydatki związane z pobytem na tym turnusie.
6) Jakie wydatki można odliczyć przystosowując lokal mieszkalny do swoich potrzeb?
Osoba niepełnosprawna może odliczać w ramach ulgi nakłady związane z przystosowaniem lokalu mieszkalnego, które umożliwiają lub ułatwiają jej funkcjonowanie w tym lokalu i są bezpośrednio związane z rodzajem niepełnosprawności tej osoby. Do wydatków takich zaliczymy koszty poniesione na likwidację barier architektonicznych, budowę podjazdów dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, „poszerzenie drzwi”, likwidację progów, założenie okien zamykanych z niskiego poziomu, położenie terakoty antypoślizgowej, likwidację wanny i założenie brodzika ze specjalnym siedziskiem dla osób niepełnosprawnych ruchowo, założenie „wiszącego” sedesu oraz umywalki „bez nogi”, umożliwiających swobodne podjechanie wózkiem, także montaż uchwytów, specjalnych baterii dla osób z niepełnosprawnymi dłońmi, montaż drzwi przesuwnych, itd.
Każdy taki wydatek należy jednak oceniać indywidualnie
VI. Wystąpienie z wnioskiem do MF
W razie wątpliwości, czy poniesienie konkretnych wydatków kwalifikuje się do odliczenia warto wystąpić z zapytaniem do Ministra Finansów. Jest to wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który składamy do Dyrektora Izby Skarbowej. Dla osób zamieszkałych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jest to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (adres do korespondencji Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu ul. Św. Jakuba 20).
Organy podatkowe odpowiadając już na indywidualne zapytania podatników, uznały iż w ramach odliczeń wydatków poniesionych z tytułu ulgi rehabilitacyjnej można odliczyć np.:
- wydatki na zakup wkłuć do pomp insulinowych
- wydatki na zakup komputera, który ma dostęp do internetu ( podatnik posiada zaświadczenie od lekarza, ze internet ułatwia życie i jest niezbędny w leczeniu i załatwianiu wielu codziennych spraw), oraz drukarki
- zakup i montaż pieca gazowego,
- przebudowa kotłowni na typ ekosystem
- zakup wózka inwalidzkiego
- zakup materaca rehabilitacyjnego.
Nie można natomiast odliczyć wydatków:
- na pobyt w Domu Pomocy Społecznej,
- na zakup solarów słonecznych,
- materiałów eksploatacyjnych do drukarki (np. tuszu, papieru),
- na zakup opatrunku na oko „wilgotna komora”,
- korzystanie z samochodu zarejestrowanego jako ciężarowy,
- zakup samochodu osobowego,
- zakup pościeli wełnianej,
- zakup ciśnieniomierza,
- wydatków na zabieg usunięcia zaćmy oka wraz z wszczepieniem sztucznej soczewki
- koszty zużycia energii elektrycznej przez koncentrator tlenu oraz koszty dojazdu do lekarza na konsultacje,
- budowa basenu,
- zabieg usunięcia zaćmy,
- zakup anteny telewizyjnej i telewizora, opłaty za zakup aparatu telefonicznego głośnomówiącego, słuchawek o wysokiej głośności do odbioru głosu z telewizora,
- iniekcja leku do oka,
- zakup sprzętu gospodarstwa domowego oraz
- zakup pampersów.
Warto pamiętać, że chociaż interpretacje nie stanowią źródła prawa i są rozstrzygnięciem w indywidualnej sprawie to ich rozstrzygnięcia mogą się okazać pomocne i w niektórych przypadkach pomogą rozwiać nasze wątpliwości.
VII. Możliwość dokonania odliczeń
Odliczeń dokonuje się
1) od dochodu podlegającego opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej, przy czym może to nastąpić:
· w trakcie roku podatkowego - w przypadku podatników uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu lub umów o podobnym charakterze – podatnicy ci winni następnie wykazać dokonane odliczenia w zeznaniu podatkowym PIT-36, do którego należy dołączyć informację PIT/O,
· po zakończeniu roku podatkowego, w zeznaniu podatkowym PIT-36 lub PIT-37, do których należy dołączyć informację PIT/O,
albo
2) od przychodu podlegającego opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, przy czym może to nastąpić zarówno w trakcie roku podatkowego, jak i w składanym po jego zakończeniu zeznaniu podatkowym PIT-28, do którego należy dołączyć informację PIT/O.
VIII. Nie podlegają odliczeniu.
Odliczeniu od dochodu nie podlegają wydatki, które w całości zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie. W przypadku, gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczyć można jedynie różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
IX. Czy należy dokumentować poniesione wydatki?
Wysokość poniesionych wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Jedynie z tytułu poniesienia wydatków związanych z:
a) opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
b) utrzymaniem przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika,
c) używaniem samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo- rehabilitacyjne.
– nie jest wymagane posiadanie dowodów stwierdzających wysokość w jakiej zostały poniesione. UWAGA! - kwota odliczenia w ramach każdego z wymienionych wyżej trzech wydatków, nie może być wyższa niż 2.280 zł rocznie Wprawdzie w wymienionych trzech przypadkach nie trzeba posiadać dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych wydatków, jednak należy wykazać, że wydatki takie były ponoszone. Urząd Skarbowy ma prawo sprawdzić, czy osoba, która dokonała odliczenia, ponosiła wydatki, które są podstawą do jego dokonania. Urząd nie będzie wymagał rachunków czy faktur, ale może zwrócić się do odliczającego np. o:
· wskazanie okoliczności i osób, w obecności których osoba niepełnosprawna korzystała z pomocy przewodnika,
· wykazanie (uprawdopodobnienie), iż faktycznie korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych, w przypadku odliczenia na dojazdy na zabiegi (skierowanie na zabiegi, karta zabiegów, zaświadczenie z placówki, w której zabiegi były przeprowadzone itp.),
· wykazanie, że posiada psa przewodnika,
· dokumenty potwierdzające własność lub współwłasność samochodu osobowego.
Reasumując każda ulga podatkowa stanowi odstępstwo od zasady powszechności i równości podatkowej. W konsekwencji o prawie do odliczenia może decydować wyłącznie literalne brzmienie obowiązujących przepisów, dlatego też tylko wskazane w ustawie wydatki mogą być odliczane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Wydatki rehabilitacyjne wymienione przez ustawodawcę to wydatki związane z przywracaniem w możliwie wysokim stopniu sprawności organizmu oraz przystosowaniem osoby niepełnosprawnej do czynnego udziału w życiu społecznym.
Ulga ta nie przysługuje więc tylko np. z samego faktu bycia osobą niepełnosprawną, ale konieczne jest odpowiednie orzeczenie o stopniu niepełnosprawności oraz poniesienie wydatków na dany cel (chociaż jak wskazano w opracowaniu nie każdy poniesiony wydatek musi być udokumentowany).
X. Zmiany na 2011 rok
Opisane w powyższych punktach zasady korzystania z ulgi rehabilitacyjnej w roku 2011, a więc rozliczanych w zeznaniach rocznych do końca kwietnia 2012 roku, pozostają niemal identyczne jak w latach poprzednich. Są jednak zmiany w katalogu wydatków na cele rehabilitacyjne. Otóż od 2011 roku zostały uwzględnione wydatki na utrzymanie psa asystującego przez osoby niewidome i niedowidzące posiadające I lub II grupę inwalidzką, a także osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu posiadające I grupę inwalidzką w kwocie nieprzekraczającej w danym roku podatkowym 2.280 zł.
Ponadto osoby niepełnosprawne wymienione powyżej będą zobowiązane na żądanie organów podatkowych do przedstawienia dowodów poniesienia wydatków, a w szczególności:
1. będą musiały wskazać z imienia i nazwiska osoby, którym płaciły w związku pełnieniem przez nie funkcji przewodnika,
2. będą musiały okazać certyfikat potwierdzający status psa przewodnika, asystującego,
3. będą musiały pokazać dokumenty potwierdzające zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych, jeżeli korzystają z ulgi na przejazdy samochodem osobowym.
Materiał opracowany przez Violettę Wełnicką – Doradcę Podatkowego z kancelarii Doradztwa Podatkowego Mariusz Gotowicz z Bydgoszczy
