System szkolnictwa w zakresie pedagogiki specjalnej w Stanach Zjednoczonych

Autor: Krzysztof Wawrzyn - Bardzo dziękuję Panu Krzysztofowi za udostępnienie tak cennych materiałów

 

 

System szkolnictwa w zakresie pedagogiki specjalnej

w Stanach Zjednoczonych

 

 

USTAWA O SZKOLNICTWIE SPECJALNYM

                                                                                      

Podstawowym aktem prawnym w Stanach Zjednoczonych jest Ustawa o Szkolnictwie dla Dzieci Niepełnosprawnych wydana w 1975 r. (Public Law 94-142 The Education for All Hendicopped Children Act) z późniejszymi nowelizacjami dla osób niepełnosprawnych.

Zmiana w szkolnictwie specjalnym kładła nacisk na osobę, a nie na niepełnosprawność. Wprowadzona ustawa skupiła się, więc na osobie (nie na niepełnospra-wność).

Przed ustanowieniem tegoż aktu prawnego szkoła publiczna mogła odmówić przyjęcia dziecka niepełnosprawnego do nauczania. Po wprowadzeniu ustawy w 1975 roku, szkoła ma taki obowiązek, przy czym lokalizacja szkoły musi być jak najbliższa dziecku - niestety istnieje różnica między teorią, a praktyką. W rzeczywistości nie zawsze wszystko odbywa się zgodnie z założeniami ustawy.

 

 

(FAPE) SYSTEM BEZPŁATNEJ ODPOWIEDNIEJ EDUKACJI

w Stanach Zjednoczonych

 

SZKOLENIE INKLUZYWNE:

 

¨      Tworzenie klas integracyjnych;

 

¨      Tworzenie klas tylko dla dzieci niepełnosprawnych (w zakresie danej szkoły);

 

¨      Lokalizacja uczniów w odrębnym budynku na terenie szkoły.

 

 

TESTY KWALIFIKACYJNE

 

Ocena stopnia niepełnosprawności u dzieci, odbywa się za pomocą odpowiednich testów. Mogą być one jednak przeprowadzone tylko za zgodą rodziców, bądź opiekunów dziecka. Po przeprowadzeniu testów kwalifikujących dziecko do szkolnictwa specjalnego, rodzice muszą wyrazić zgodę na skierowanie go do takiej szkoły.

Jeżeli nie wyrażają zgody na test i/lub na rozpoczęcie przez dziecko nauki w szkole specjalnej mają prawo do podjęcia odpowiedniej procedury (przed 1975 rokiem nie mieli takich praw). Mogą powołać eksperta lub nawet skierować sprawę do sądu.

 

Do badania dziecka używa się kilku testów. Badanie musi odbyć się w wielu wymiarach.

 

Oceny testów dokonują zespoły ludzi:

 

- pedagog specjalny;

- językoznawca;

- psycholog szkolny;

- terapeuta zajęciowy;

- logopeda.

Skład zespołu oceniającego zależy od rodzaju niepełnosprawności dziecka.

 

Po zakwalifikowaniu dziecka do szkolnictwa specjalnego musi być dla niego opracowany zindywidualizowany program nauczania. Taki program opracowują wyżej wymienieni specjaliści, dostosowując go do indywidualnych potrzeb dziecka. Wpływ na kształt programu mają także rodzice, których zdanie brane jest pod uwagę przy konstruowaniu i doborze programu (niekiedy wpływ na opracowanie programu ma także dziecko).

 

Atutem Ustawy z 1975 r. jest niedyskryminowanie dzieci (np. z powodu nieznajomości języka angielskiego, posługiwania się językiem grup etnicznych, wyznaniowych itp.). Trudno jednak to wprowadzić do dnia obecnego w życie.

Ponieważ Ustawa uogólnia potrzeby dzieci i ujednolica proces szkolnictwa, nie bierze więc pod uwagę ich inności kulturowej, wyznaniowej, czy etnicznej.

Także opracowane testy nie uwzględniają tych różnic. Uzyskane wyniki nie są w pełni miarodajne zafałszowują niekiedy faktyczne umiejętności i możliwości dziecka (testy konstruowane są bez uwzględnienia różnic kulturowych - przykładem będą trudności, które z prawidłowym rozwiązaniem testów mają dzieci Indian Nawaho[1]).

 

Mierne wyniki uzyskane w testach nie zawsze są wynikiem upośledzenia umysłowego, ale skutkiem zaniedbań społecznych, brakiem stymulacji, a także inności kulturowej, etnicznej lub wyznaniowej.

W przypadku dzieci, u których niepełnosprawność jest następstwem zaniedbań środowiskowych, patologii społecznej rodziców, niedoborem stymulacji lub brakami w różnych dziedzinach życia społecznego, dzieci objęte są programem psychoterapeutycznym prowadzonym przez psychologów. W programie nauczania specjalnego dla osoby objętej takowym programem, w późniejszym przygotowywaniu dziecka do nauki biorą udział: pracownik socjalny i pedagog specjalny.

 

KADRA PEDAGOGICZNA

 

Poziom przygotowania zawodowego nauczycieli uczących w szkołach specjalnych i integracyjnych w USA niestety nie jest zadawalający. Wynika on z niedoborów i niedostatecznego wykształcenia kadry.

Kwalifikacje zawodowe, poziom przygotowania i wiedzy nauczycieli amerykańskich nie są tak wysokie jak w Polsce, ponieważ nie ma w amerykańskim szkolnictwie specjalnym takich wymogów. Wynika to również z faktu, iż osoby z zaburzeniami społecznymi (patologia, agresja, narkomania, alkoholizm) podlegające resocjalizacji, traktuje się jako osoby niepełnosprawne i do pracy z nimi kierowana jest kadra o niższym poziomie wykształcenia.

Jeżeli nauczyciel pedagogiki specjalnej obejmuje programem nauczania, ucznia o głębokim stopieniu niepełnosprawności, musi posiadać odpowiednie kompetencje i specjalistyczne wykształcenie. W przypadku pracy, czy tylko monitorowania poczynań ucznia szkoły specjalnej z niedostosowaniem (z niewielkimi problemami np. społecznymi), od pracownika nie jest wymagane specjalistyczne wykształcenie. Niekiedy do pracy w szkolnictwie specjalnym przyjmowane są osoby nawet bez przygotowania zawodowego, zwłaszcza do monitorowania uczni niedostosowanych społecznie.

 

 

 

Opracował: Krzysztof Wawrzyn na podstawie:

Seminarium Naukowe „System szkolnictwa specjalnego w Stanach Zjednoczonych”, Prof. Greg’a Prater’a Ph. D. NORTHERN ARIZONA UNIVERSITY College of Education, Instytut Pedagogiki Specjalnej DOLNOŚLĄSKIEJ SZKOŁY WYŻSZEJ we Wrocławiu, 24-10-2007, Wrocław.